Hieronder volgt een overzicht over het bomenrecht waarin een compacte samenvatting wordt gegeven over de meest voorkomende situaties.
Wilt u meer informatie ga dan naar sites als www.bomenrecht.nl.

Belangrijk voordat u verder leest!!
Zet niet zomaar de bijl, de snoeischaar of de zaag in de boom van de buren.
Voer ook als professional niet zomaar opdrachten tot vellen of snoeien uit.
Zorg eerst dat u op de hoogte bent van de toestemming van de buren.
Herplant is behoorlijk duur, een gemeente kan bij kappen zonder de benodigde vergunning, naast een boete een herplantplicht opleggen, die flink in de papieren kan lopen…(tot soms wel duizenden euro's!)

Wat is bomenrecht?
Onder bomenrecht verstaan wij, eigendomsgeschillen, burengeschillen, geschillen in zake schade aan bomen, maar ook schade door bomen, het vellen van bomen, boswetgeschillen, geschillen inzake bouwen of aanleggen, handhaving ilegale kap en overige...

Bomen bij de erfgrens
Volgens artikel 5: 42 BW moet een boom minstens 2 m uit de erfgrens van de buren gepland worden, bij heesters en heggen geld een afstand van een halve meter. Maar ondanks deze regel zijn er ook gemeenten die in hun bomen verordening of Algemene Plaatselijke Verordening de afstand van de boom tot de erfgrens verkleind hebben. Het is dus van belang om bij uw gemeente te checken wat de juiste afstand tot de erfgrens is.
Waarom is deze afstand zo nauwkeurig vastgelegd?

Wanneer buur A last heeft van de boom van buur B die in de verboden zone staat, dan kan hij buur B sommeren de boom te verwijderen.  
Nu zijn er voor buur B vele uitzonderingen en verweren tegen die verwijdering’s vordering mogelijk.

• Er kan sprake zijn van de verjaring van de verwijderingsvordening omdat de boom of houtopstand langer dan 20 jaar geleden is gepland.
• Er is al eerder toestemming verleend tot de aanwezigheid van de boom of houtopstand door de huidige of vorige eigenaar.   
• Ook kan er verweer gevoerd worden wanneer er sprake is van een onduidelijke erfgrens bijvoorbeeld door herverkaveling enz..
• Wanneer de hout opstand nog niet boven de schutting uitkomt.
• Wanneer het een beschermde hout opstand van de gemeente of andere overheid betreft.
• Wanneer er kleinere afstanden tot de erfgrens zijn bepaald door verordening of plaatselijke gewoonten.
• Wanneer een kapvergunning door de gemeente al eerder is afgewezen.
• Wellicht is een schadevergoeding voor de aanwezigheid van de boom/houtopstand redelijk.

Buur A wil graag dat buur B de overhangende takken verwijderd.
Buur B Moet dan binnen een termijn van 2-3 weken (art 5:44 lid 1) na het verzoek de boom/houtsingel snoeien. Buur B mag zelf bepalen of hij/zij het zelf doet of laat doen. Is de termijn verstreken dan mag buur A zelf snoeien of laten snoeien op kosten van Buur B.
Buur A moet buur B dan wel eerst schriftelijk sommeren tot het zelf snoeien van de overhang. De snoeikosten zijn in eerste instantie voor de eigenaar van de houtopstand. Toch oordeelt de rechter wel eens dat de kosten gelijk verdeeld dienen te worden over de partijen.

Wanneer het snoeien van het overhangende de dood van de boom zou betekenen dan kan buur A, buur B niet verplichten tot het snoeien van de boom (art.3:13 BW).

 

Wortels
Wanneer buur A last heeft van de wortels van de boom van de buur B, dan mag hij de doorgeschoten wortels kappen op zijn eigen perceel op grond van artikel 5: 44 BW (wortelkaprecht). Buur A hoeft buur B niet eerst te sommeren zelf de wortels te verwijderen. Er zijn echter wel grenzen aan het wortelkaprecht.
Buur A mag bij het verwijderen van de wortels nooit zover gaan dat de boom in zijn voorbestaan bedreigt wordt of er ernstige schade aan ondervindt. Buur A kan daarom bij misbruik aansprakelijk gesteld worden voor de schade aan de boom, of bij omwaaien, schade aan andere eigendommen van buur B. Buur B kan dan proberen een dergelijke schade op buur A te verhalen op grond van onrechtmatige daad ex art.6:162 BW.
Hinder van blad e.d.
Wanneer buur A klaagt over bladval, vruchten, honingdauw of lichtontneming hoeft Buur B niets te ondernemen wanneer er geen sprake is van ernstige onrechtmatige hinder. Langdurig daglichtontneming in het belangrijkste woonvertrek van buur A, of.. onevenredig economisch nadeel, vallen bijvoorbeeld onder onrechtmatige hinder. Gewone bladval, vruchtval, pluis etc., vallen daar normaal gesproken niet onder.
Ervaring leert dat door vakkundige snoei van bijvoorbeeld enkele takken de meeste hinder weg te nemen is.   

Aansprakelijkheid
Wanneer u als boomeigenaar aan kunt tonen dat u voldoende onderhoud en controle aan de boom heeft uitgevoerd, kunt u niet aansprakelijk gesteld worden voor de schade die door de boom veroorzaakt is. Een boomeigenaar kan alleen aansprakelijk gesteld worden wanneer er te weinig onderhoud en controle is uitgevoerd, of dat het niet aantoonbaar is (art. 6:162 BW). Daarnaast moet de boom veiligheid’s controle met regelmaat (soms zelfs jaarlijks) uitgevoerd worden door een gecertificeerde controleur.
Er geldt volgens vaste rechtspraak een schuldaansprakelijkheid.
Dit betekent dat voorzienbare en zichtbare gebreken aan de boom tot aansprakelijkheid kunnen leiden. Het gaat hier bijvoorbeeld om gevaarlijke zwammen, dood hout, mechanische gebreken zoals plakoksels enz.          
Wordt er een schade voor oorzaakt door slecht wegdek, bijvoorbeeld door de wortelopdruk van bomen, dan geldt er wel een risico aansprakelijkheid voor de eigenaar van de weg ( art. 7: 174 lid 2 BW)

De waarde van bomen
Bomen, vooral ook oude bomen, hebben een grote financiële waarde. Voor taxatie wordt in beginsel de methodiek van de NVTB gebruikt. Zie www.boomtaxateur.nl .
Met deze methode berekend men de monetaire waarde van een boom in zijn omgeving, zoals bijv een tuin, een erf, park, straat of een laan. Deze waarde wordt berekend door een inschatting van de kosten voor vervanging van de boom of opstand.

Vellen
Voor het vellen van een hout opstand heeft u meestal een vergunning of ontheffing van de gemeente nodig. Het gaat om een omgeving’s vergunning voor de activiteit vellen (tot voor kort vaak kapvergunning genoemd). Check dit vooral bij uw gemeente. Alleen de eigenaar van de boom is bevoegd om de aanvraag te doen. Niet-eigenaren hebben de schriftelijke toestemming van de verhuurder-eigenaar van de boom nodig voor het aanvragen van een dergelijke vergunning. Soms heeft u ook nog een ontheffing/vrijstelling Flora-en fauna wet of vergunning/vrijstelling natuurbeschermingswet nodig. Laat u hier over door uw gemeente voorlichten.           
Illegaal vellen
Vel nooit zonder vergunning of toestemming een boom. Het is niet alleen strafbaar op grond van de Wet Economische Delicten, maar de gemeente kan en mag ook een herplantplicht en/of boete opleggen. Vooral grote bomen zijn zeer kostbaar in de aanschaf!!         

Voorbarige velling
Een boom mag pas worden geveld wanneer het zeker is dat de kap niet voorbarig is. Dit wil zeggen dat het nog niet zeker is of een project, bijvoorbeeld een bouwproject, wel definitief doorgang zal vinden omdat nog niet alle plannen, vergunningen, financiering een of andere praktische belemmeringen rond zijn.