Als mens is het moeilijk te beseffen wat bomen eigenlijk voor ons betekenen. Maar wanneer je er eens bewuster naar kijkt, zul je ontdekken dat ze werkelijk aan de basis staan van een gezond leefklimaat voor de mens. In onze wereld waar de verstedelijking en industrie toeneemt en de bevolkingsdruk telkens groter
wordt, is het belang van een groene omgeving met bomen steeds groter geworden.
Gezondheid
Dat bomen gezond zijn voor ons als mens is al in vele wetenschappelijke onderzoeken aangetoond. Een vrij recent onderzoek uit 2012, in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, heeft aangetoond dat, wanneer er 10% meer groen in onze leefomgeving zou zijn, het een besparing op zou leveren van ongeveer €400 miljoen aan zorgkosten en ziekteverzuim. Er zullen dan 84.000 mensen minder naar de huisarts gaan en er zullen zich 57.000 mensen minder ziek melden bij een werkgever. Depressiviteit komt minder voor een kinderen gaan meer buiten spelen, waardoor er 25% minder kinderen zullen zijn met overgewicht.
Gezonde en schone lucht
Bomen zijn voor ons enorm grote organismen. Ze toornen vaak tientallen meters boven ons uit en hebben een enorm bladoppervlakte. Per vierkante meter bos hebben ze een gemiddeld bladoppervlakte van 27 m². Bij een volwassen boom kan het totale oppervlakte oplopen tot wel 1200-1500 m² . Als je dat weet, kun je je misschien wel voorstellen hoeveel invloed een boom kan hebben op de ons omringende lucht.
Luchtfilter
De lucht onder een boom is aanzienlijk zuiverder dan in de directe omgeving. En dat vind ik een mooie gedachte. Bomen hebben de prachtige eigenschap dat ze fijnstof en schadelijke gassen, zoals bijvoorbeeld ozon en stikstofoxide, voor ons uit de lucht kunnen filteren. Ze kunnen deze stoffen met hun bladeren opnemen en afvangen zodat wij ze niet inademen. Na de eerste de beste regenbui spoelen de deeltjes weer van de bladeren af en belanden op de grond waar ze door micro-organismen worden verwerkt. Als je kijkt naar fijnstof kun je stellen dat een naaldboom ongeveer twee maal zoveel fijnstof af kan vangen als een loofboom. Een zomereik vangt ongeveer 750 g fijnstof per jaar af en een grove den maar liefst 1520 g. Volgens het CBS is de gemiddelde uitstoot
Ziektekiemen en predatoren
Bomen doen nog iets anders wat heel bijzonder is. Ze zuiveren de lucht van ziektekiemen.
Ze scheiden vluchtige stoffen af, phytonciden genaamd, die de boom beschermen tegen bacteriën, schimmels en insecten. Het zijn zeer vluchtige stoffen, VOC’s (volatile organic compounds) genoemd, die zelfs bij lage temperaturen makkelijk kunnen vervliegen. Deze stoffen, een indrukwekkend stukje afweermechanisme van de boom, voorkomen dat een aanvallend organisme kan groeien. Ze grijpen in op het genetisch materiaal in de cellen, zodat celdeling
Microklimaat
Je zou kunnen zeggen, bomen hebben een missie. Elke dag werken ze aan het scheppen van een optimaal en evenwichtig microklimaat, met niet al te hoge of te lage temperaturen, een optimale lucht- en bodemvochtigheid etc. Het zijn voor hen de belangrijkste en noodzakelijke voorwaarden voor een evenwichtige groei en voortplanting. Een boom geeft met zijn bladerdak schaduw, wat verkoeling geeft. Maar dat is beslist niet alles. Belangrijker nog is het feit dat de boom door zijn bladeren veel water verdampt. Dit kan soms wel oplopen tot wel 400 liter per dag voor een volwassen boom. Het verdampen van het water is nodig om de sapstromen op gang te houden die nodig zijn voor
Airco
Bomen hebben een enorme koelcapaciteit. Een volwassen boom heeft een koelcapaciteit van ongeveer 400 koelkasten. Stel je eens voor wat dat betekent. In een bos kan de temperatuur daarom wel van 3,5 tot 4 °C lager zijn dan in de stad. Dat kan in de zomer net het verschil zijn tussen 30 °C of 26 °C, ofwel het verschil tussen aangenaam en heet. Dit is een belangrijk aspect ter bestrijding van hitte-eiland effect. Dit fenomeen houdt in dat
Klimaatproblematiek
De mens heeft allerlei machines ontwikkeld om CO2 uit de lucht te halen en op te slaan in de bodem. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat we de boom opnieuw aan het uitvinden zijn. Het blijken dure methodes te zijn die ook veel energie kosten, absoluut nog niet rendabel zijn en veel te duur.
Een boom doet dit gratis en voor niets. In de loop van zijn leven slaat een flinke boom tot 20 ton CO2 op in stam, takken en wortels. Hij legt CO2 vast in het meest geavanceerdere en kostbare (bouw)materiaal wat we als mensen kennen, hout. Zolang het hout als bouwmateriaal gebruikt wordt is er niets aan de hand. Wordt het verbrand dan komt alle CO2 weer in de lucht terecht. Je zou kunnen zeggen, dit is klimaatneutraal.
...Lees verder/minder
CO2 opslag in de bodem
Wat we vaak vergeten is dat het grootste gedeelte van de kooldioxide permanent in het ecosysteem blijft. De bladresten en humus op de bodem wordt gedeeltelijk verteerd en de steeds kleiner wordende deeltjes spoelen langzaam steeds dieper in de grond. Daar is de temperatuur kouder, het leven vertraagt, waardoor de humus niet verder wordt afgebroken door de micro-organismen. Het verzamelt zichop grote diepte waar het permanent blijft. Hierdoor wordt er op den duur bruinkool en uiteindelijk steenkool gevormd.
De bomen en de relatie met zwammen.
Bomen zijn eigenlijk ware strategen. Ze hebben enorm veel water en voedingsstoffen uit de bodem nodig om te kunnen groeien en zich voort te planten. Om daarin te kunnen voorzien zijn ze vele miljoenen jaren geleden al een samenwerking aangegaan met zwammen. De eerste bewijzen voor deze symbiose zijn aangetroffen in fossielen van rond de 50 miljoen jaar oud.
Het bodemvoedselweb
Een zwam moet je je voorstellen als een uitgebreid netwerk (mycelium) van uiterst dunne schimmeldraden (hyfen). Wanneer we aan zwammen denken, denken we meestal meteen aan paddenstoelen. Maar dat is alleen maar de vorm van voortplanting, dat zijn de vruchtlichamen die de sporen dragen. Zo’n mycelium kan enorm van omvang zijn. Zwammen behoren dan ook tot de grootste organismen op aarde. De grootste is aangetroffen in Amerika. Het gaat hier om een Honingzwam van 2400 jaar oud met een gewicht van zo’n 600 ton en een oppervlakte van 960 ha. Een belangrijk gegeven hier in is het enorme oppervlakte dat de zwam bestrijkt. En als je je dan bedenkt dat al die zwammen samen ook weer in verbinding met elkaar staan, dan kun je wel voorstellen dat het hier om een gigantisch netwerk gaat. Een enorm netwerk
De symbiose
Deze laatste groep zwammen, de Symbionten, vormen een soort van hoesje (een mycorrhiza) rond de fijnste wortels van de boom (de haarwortels) en sluit daarmee de haarwortel vrijwel helemaal af van de omgeving. Nu kan de ruilhandel beginnen. De boom levert koolstof en suikers aan de zwam, soms tot wel 70% van zijn eigen productie. Daarvoor in de ruil levert de zwam water, voedingszouten en nutriënten, zoals bijvoorbeeld fosfor, aan de boom. Maar ook beschermt de zwam de boom tegen predatoren zoals aanvallen van
De boom, dé energiegenerator van het bodemvoedselweb.
Meer dan de helft van de totale biomassa bevindt zich in de bodem.
Dit bodemvoedselweb zien we niet, het zit onder de grond. Maar als je je realiseert dat al de gewassen, de planten, de grassen, de bomen etc. op een of andere manier onder de grond met elkaar verbonden zijn door dat enorme bodemvoedselweb, dan kun je je wel voorstellen hoe belangrijk dit fenomeen is voor het totale ecologische systeem. Bomen zijn, met hun enorme bladerdek, veruit de grootste en belangrijkste energieproducenten voor het bodemvoedselweb, en staan daarmee aan de basis voor een gezonde leefomgeving van mensen en dier...
wordt, is het belang van een groene omgeving met bomen steeds groter geworden.
Gezondheid
Dat bomen gezond zijn voor ons als mens is al in vele wetenschappelijke onderzoeken aangetoond. Een vrij recent onderzoek uit 2012, in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken, heeft aangetoond dat, wanneer er 10% meer groen in onze leefomgeving zou zijn, het een besparing op zou leveren van ongeveer €400 miljoen aan zorgkosten en ziekteverzuim. Er zullen dan 84.000 mensen minder naar de huisarts gaan en er zullen zich 57.000 mensen minder ziek melden bij een werkgever. Depressiviteit komt minder voor een kinderen gaan meer buiten spelen, waardoor er 25% minder kinderen zullen zijn met overgewicht.
Aan de ene kant zijn deze feiten opzienbarend, maar eigenlijk is het ook niet zo vreemd als je dit hoort. Een groene omgeving met veel bomen en bossen nodigt uit om naar buiten te gaan. Japanse en Koreaanse onderzoekers hebben aangetoond dat bossen en bomen een positieve invloed hebben op reductie van stress en dat ze zorgen voor een gezonde bloeddruk en hartslag. Daarnaast verbetert het verblijf in een bosrijke omgeving de elasticiteit van onze bloedvaten en de longcapaciteit.
Maar wat doen bomen eigenlijk met onze omgeving, waardoor het qua gezondheid zo goed uitpakt?
...Lees meer/minder
Gezonde en schone lucht
Bomen zijn voor ons enorm grote organismen. Ze toornen vaak tientallen meters boven ons uit en hebben een enorm bladoppervlakte. Per vierkante meter bos hebben ze een gemiddeld bladoppervlakte van 27 m². Bij een volwassen boom kan het totale oppervlakte oplopen tot wel 1200-1500 m² . Als je dat weet, kun je je misschien wel voorstellen hoeveel invloed een boom kan hebben op de ons omringende lucht.
Luchtfilter
De lucht onder een boom is aanzienlijk zuiverder dan in de directe omgeving. En dat vind ik een mooie gedachte. Bomen hebben de prachtige eigenschap dat ze fijnstof en schadelijke gassen, zoals bijvoorbeeld ozon en stikstofoxide, voor ons uit de lucht kunnen filteren. Ze kunnen deze stoffen met hun bladeren opnemen en afvangen zodat wij ze niet inademen. Na de eerste de beste regenbui spoelen de deeltjes weer van de bladeren af en belanden op de grond waar ze door micro-organismen worden verwerkt. Als je kijkt naar fijnstof kun je stellen dat een naaldboom ongeveer twee maal zoveel fijnstof af kan vangen als een loofboom. Een zomereik vangt ongeveer 750 g fijnstof per jaar af en een grove den maar liefst 1520 g. Volgens het CBS is de gemiddelde uitstoot
van een personenauto (in 2015) ongeveer 0,008 g/km. Dat zou betekenen dat een grove den genoeg capaciteit heeft om de fijnstof af te vangen die jouw auto produceert wanneer je in één jaar een afstand af zou leggen van 190.000 km. Dat klinkt op zich goed, maar het blijkt in praktijk niet zo te werken. Over het grotere geheel gezien wordt er maar 5-10% door de bomen afgevangen. In verstedelijkt gebied bijvoorbeeld is de concentratie fijnstof zo hoog dat die paar bomen daar deze hoeveelheid fijnstof helemaal niet aankunnen, en op andere plaatsen is er nauwelijks fijnstof maar wel veel bos. Als we dat aspect nou eens mee zouden wegen, dan komen we uit op een afstand van zo’n 19.000 km op jaarbasis. Natuurlijk is het wel wat natte vingerwerk, maar het gaat om het idee dat één flinke boom zo ongeveer voldoende is om de uitstoot van de auto wat betreft de fijnstof te compenseren, tenminste wanneer men niet teveel kilometers rijdt natuurlijk .
...Lees meer/minder
Ziektekiemen en predatoren
Bomen doen nog iets anders wat heel bijzonder is. Ze zuiveren de lucht van ziektekiemen.
Ze scheiden vluchtige stoffen af, phytonciden genaamd, die de boom beschermen tegen bacteriën, schimmels en insecten. Het zijn zeer vluchtige stoffen, VOC’s (volatile organic compounds) genoemd, die zelfs bij lage temperaturen makkelijk kunnen vervliegen. Deze stoffen, een indrukwekkend stukje afweermechanisme van de boom, voorkomen dat een aanvallend organisme kan groeien. Ze grijpen in op het genetisch materiaal in de cellen, zodat celdeling
niet meer mogelijk is. Het gevolg is dat de lucht gezuiverd wordt van ziektekiemen, óok voor ons. Het mooie is dat vooral sparren daar heel erg goed in zijn. Loop je door het sparrenbos en ruik je de dennengeur (de geur van terpenen, een soort phytoncide), dan weet je, dit is zuivere lucht, het is vrijwel ziektekiem-vrij. Dit alles maakt een frisse boswandeling tot een bijzonder gezonde activiteit, en extra heel gezond voor mensen met allergieën!
...Lees meer/minder
Microklimaat
Je zou kunnen zeggen, bomen hebben een missie. Elke dag werken ze aan het scheppen van een optimaal en evenwichtig microklimaat, met niet al te hoge of te lage temperaturen, een optimale lucht- en bodemvochtigheid etc. Het zijn voor hen de belangrijkste en noodzakelijke voorwaarden voor een evenwichtige groei en voortplanting. Een boom geeft met zijn bladerdak schaduw, wat verkoeling geeft. Maar dat is beslist niet alles. Belangrijker nog is het feit dat de boom door zijn bladeren veel water verdampt. Dit kan soms wel oplopen tot wel 400 liter per dag voor een volwassen boom. Het verdampen van het water is nodig om de sapstromen op gang te houden die nodig zijn voor
de fotosynthese, een proces waarmee de boom suikers (bouwstoffen/ energie) maakt uit water, kooldioxide en zonlicht. Door het verdampen van water wordt energie aan de omgeving onttrokken en zo daalt de temperatuur van de omringende lucht. Het gevolg is, dat door de temperatuurdaling er veel minder water verdampt uit de bodem, zodat de bodem, en ook de lucht erboven, veel meer vocht kunnen bevatten. Het feit ook dat een boom heel snel heel veel water kan opnemen en opslaan is een belangrijk aspect in de stad.
Voor een boom die alleen staat is zo’n microklimaat niet te realiseren; door de wind, die onder de boom door waait, worden alle effecten teniet gedaan. Zo’n boom, denk bijvoorbeeld aan een straatboom, heeft het vaak erg moeilijk in zijn bestaan. Dat is een van de redenen waarom de bomen in bosverband veel beter gedijen dan onze straat- en laanbomen.
...Lees meer/minder
Voor een boom die alleen staat is zo’n microklimaat niet te realiseren; door de wind, die onder de boom door waait, worden alle effecten teniet gedaan. Zo’n boom, denk bijvoorbeeld aan een straatboom, heeft het vaak erg moeilijk in zijn bestaan. Dat is een van de redenen waarom de bomen in bosverband veel beter gedijen dan onze straat- en laanbomen.
Airco
Bomen hebben een enorme koelcapaciteit. Een volwassen boom heeft een koelcapaciteit van ongeveer 400 koelkasten. Stel je eens voor wat dat betekent. In een bos kan de temperatuur daarom wel van 3,5 tot 4 °C lager zijn dan in de stad. Dat kan in de zomer net het verschil zijn tussen 30 °C of 26 °C, ofwel het verschil tussen aangenaam en heet. Dit is een belangrijk aspect ter bestrijding van hitte-eiland effect. Dit fenomeen houdt in dat
de temperatuur in verstedelijkt gebied vaak veel hoger ligt dan in landelijk gebied omdat steen en beton erg veel warmte vasthoudt..
Misschien beseffen hebben we het niet altijd, maar het is juist dìt klimaat wat de bomen creëren, wat zo essentieel is voor ons (voort)bestaan als mens. Daarom alleen al staan bomen voor ons aan de basis van een gezonde leefomgeving.
...Lees verder/minder
Misschien beseffen hebben we het niet altijd, maar het is juist dìt klimaat wat de bomen creëren, wat zo essentieel is voor ons (voort)bestaan als mens. Daarom alleen al staan bomen voor ons aan de basis van een gezonde leefomgeving.
Klimaatproblematiek
De mens heeft allerlei machines ontwikkeld om CO2 uit de lucht te halen en op te slaan in de bodem. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat we de boom opnieuw aan het uitvinden zijn. Het blijken dure methodes te zijn die ook veel energie kosten, absoluut nog niet rendabel zijn en veel te duur.
Een boom doet dit gratis en voor niets. In de loop van zijn leven slaat een flinke boom tot 20 ton CO2 op in stam, takken en wortels. Hij legt CO2 vast in het meest geavanceerdere en kostbare (bouw)materiaal wat we als mensen kennen, hout. Zolang het hout als bouwmateriaal gebruikt wordt is er niets aan de hand. Wordt het verbrand dan komt alle CO2 weer in de lucht terecht. Je zou kunnen zeggen, dit is klimaatneutraal.
CO2 opslag in de bodem
Wat we vaak vergeten is dat het grootste gedeelte van de kooldioxide permanent in het ecosysteem blijft. De bladresten en humus op de bodem wordt gedeeltelijk verteerd en de steeds kleiner wordende deeltjes spoelen langzaam steeds dieper in de grond. Daar is de temperatuur kouder, het leven vertraagt, waardoor de humus niet verder wordt afgebroken door de micro-organismen. Het verzamelt zichop grote diepte waar het permanent blijft. Hierdoor wordt er op den duur bruinkool en uiteindelijk steenkool gevormd.
Wanneer wij door menselijk handelen onze fossiele brandstoffen naar boven halen en verbranden komt uiteindelijk de geïnvesteerde CO2 toch weer vrij. Dat is dus iets wat wij mensen doen. Eigenlijk kun je misschien wel stellen dat wij als mensheid door ons eigen toedoen, qua klimaat, duizenden jaren teruggaan in de tijd.
Bomen leggen vooral CO2 vast in de bodem en dat is waar we naar mijn idee naar moeten kijken in het kader van de klimaatsproblematiek. Dus...”plant meer bomen, meer bos!”
...Lees meer/minder
De bomen en de relatie met zwammen.
Bomen zijn eigenlijk ware strategen. Ze hebben enorm veel water en voedingsstoffen uit de bodem nodig om te kunnen groeien en zich voort te planten. Om daarin te kunnen voorzien zijn ze vele miljoenen jaren geleden al een samenwerking aangegaan met zwammen. De eerste bewijzen voor deze symbiose zijn aangetroffen in fossielen van rond de 50 miljoen jaar oud.
Het bodemvoedselweb
Een zwam moet je je voorstellen als een uitgebreid netwerk (mycelium) van uiterst dunne schimmeldraden (hyfen). Wanneer we aan zwammen denken, denken we meestal meteen aan paddenstoelen. Maar dat is alleen maar de vorm van voortplanting, dat zijn de vruchtlichamen die de sporen dragen. Zo’n mycelium kan enorm van omvang zijn. Zwammen behoren dan ook tot de grootste organismen op aarde. De grootste is aangetroffen in Amerika. Het gaat hier om een Honingzwam van 2400 jaar oud met een gewicht van zo’n 600 ton en een oppervlakte van 960 ha. Een belangrijk gegeven hier in is het enorme oppervlakte dat de zwam bestrijkt. En als je je dan bedenkt dat al die zwammen samen ook weer in verbinding met elkaar staan, dan kun je wel voorstellen dat het hier om een gigantisch netwerk gaat. Een enorm netwerk
waarover allerlei voedingsstoffen worden getransporteerd, waarover gecommuniceerd wordt met signaal stoffen en daarnaast ook nog fungeert als een enorm immuunsysteem. Een netwerk dat in zekere zin vergelijkbaar is met ons eigen internet, maar dan vele malen groter en geavanceerder. We noemen dit het bodemvoedselweb. En daar is het de boom nou juist allemaal om te doen. Zwammen kunnen geen suikers maken, ze hebben geen bladgroen. Daarom zijn ze afhankelijk van andere organismen voor hun voeding. Zo kennen we grofweg drie soorten zwammen. Parasieten, zij leven van levend materiaal, saprofyten ze leven van dood materiaal, en er zijn Symbionten, zij leven in symbiose met planten en bomen.
...Lees meer/minder
De symbiose
Deze laatste groep zwammen, de Symbionten, vormen een soort van hoesje (een mycorrhiza) rond de fijnste wortels van de boom (de haarwortels) en sluit daarmee de haarwortel vrijwel helemaal af van de omgeving. Nu kan de ruilhandel beginnen. De boom levert koolstof en suikers aan de zwam, soms tot wel 70% van zijn eigen productie. Daarvoor in de ruil levert de zwam water, voedingszouten en nutriënten, zoals bijvoorbeeld fosfor, aan de boom. Maar ook beschermt de zwam de boom tegen predatoren zoals aanvallen van
parasieten en bacteriën. Daarnaast heeft de zwam een belangrijke filterfunctie tegen zware metalen en andere schadelijke stoffen.
Hier is dus sprake van een wederzijdse afhankelijkheid, een mutualistische symbiose. En dat is een prachtig idee, want als je je voorstelt dat een boom niet zonder de zwam kan, en een zwam niet zonder de boom, dan begrijp je dat ze alles voor over elkaar over hebben om ervoor te zorgen dat de ander in leven blijft. Dat resulteert erin dat er een systeem is ontstaan waarin alles draait om evenwicht en balans, een systeem waarin elke boom telt, ook al is hij ziek of zwak.
...Lees meer/minder
Hier is dus sprake van een wederzijdse afhankelijkheid, een mutualistische symbiose. En dat is een prachtig idee, want als je je voorstelt dat een boom niet zonder de zwam kan, en een zwam niet zonder de boom, dan begrijp je dat ze alles voor over elkaar over hebben om ervoor te zorgen dat de ander in leven blijft. Dat resulteert erin dat er een systeem is ontstaan waarin alles draait om evenwicht en balans, een systeem waarin elke boom telt, ook al is hij ziek of zwak.
De boom, dé energiegenerator van het bodemvoedselweb.
Meer dan de helft van de totale biomassa bevindt zich in de bodem.
Dit bodemvoedselweb zien we niet, het zit onder de grond. Maar als je je realiseert dat al de gewassen, de planten, de grassen, de bomen etc. op een of andere manier onder de grond met elkaar verbonden zijn door dat enorme bodemvoedselweb, dan kun je je wel voorstellen hoe belangrijk dit fenomeen is voor het totale ecologische systeem. Bomen zijn, met hun enorme bladerdek, veruit de grootste en belangrijkste energieproducenten voor het bodemvoedselweb, en staan daarmee aan de basis voor een gezonde leefomgeving van mensen en dier...
------------------------------------------ disclaimer -----------------------------------------
Direct contact.
Mail:
Mob:06 40442158
Mail:
Mob:06 40442158